YABAN TAVŞANI (Lepus europaeus L. )

YABAN TAVŞANI (Lepus europaeus L. )

Yaban tavşanı evcillere göre çok daha saglıklı ve dayanıklıdır, evciller hazır beslenip bütün gün kafeste dururken, yaban tavşanı tam bir atlet ve bir maraton koşucusu gibidir, çünkü doğa ona bu kabiliyeti (koşuculuğu) vermiş.  Tavşan yumuşak postunun altında kaslarla örgülüdür .Yetişkin tavşanın uzunluğu 70-75 cm., ağırlığı da 6 kg. kadar ulaşır.Bu hayvanın en belirgin uzvu kulaklarıdır 10-14 cm. kadar ulaşırlar ve gayet haraketlidirler. 

Kulaklar dıştan ince bir tüy, içten ise daha ince bir tüy örtüsü ile kaplıdır, taa ki sade deri kalana kadar . Kulak rengi tavşanın rengiyle aynidir, kış günleri biraz daha gri olur. Kafatası biraz uzun ve yanlardan hafif dar, gözler biraz büyük , biraz çıkık, kadın blüzunun düğmeleri gibi, ve biraz yanda bulunurlar.Göz rengi kahvarengi sarı, turuncumsu .Bazı araştırmacılara göre tavşanın gözleri, yan tarafını çok iyi görebilir, hareketli nesneleri de iyi görebilir, hatta hava kararırken de iyi görür ama tam direkt, önünü pek iyi göremez.  İşitme duyusu mükemmeldir .Tavşanda, sanki bunun bilincinde, sık, sık, durur ve seslenir.Böyle zamanlarda kafasını kaldırır, kulakları diker ve donup kalır. Çok endişeliyse arka ayak üzerine kalkar ve yüksekten dinler, kafasını çevirir 

Tavşanın mükemmel kulakları sadece ses algılamak için değil, ayni zamanda Afrika filinin kulaklarının görevini de yaparlar.Kulaklar kılcal damarlarla donatılmıştır ve çok şıcak havalarda onları hafif dik tutar.Böylelikle kulaklar, araba radyatörünün gördüğü görevi görürler.Çok hızlı koşarken de kulaklar ayni görevi görürler, tavşanı, hararet yapmaktan korurlar.Ön ayakalrı arkalara göre, kısa ve patilerinde 5 (parmak) vardır, arka ayaklarında ise 4 (parmak) vardır, ön ayak izleri arkalardan 3-4 kat daha küçüktür . Koşma esnasında tavşanın güçlü arka ayakları ön ayakların önüne geçip büyük bir güçle onun ileri zıplatabiliyor.Tavşan mükemel bir hızla koşabilir, bu hız saatte 60-70 km. kadar çıkabilir. Genelde sırt rengi grı ve ya kahverengi sarıdır.

Tüy altta gridir ve ucuna dogru sararır gibi.En alttaki tüy gridir.Karın altı beyaz ve ya kirşi beyazdır.  Yaz günlerinde rengi daha çok kurumuş otlara benzeyip daha sarıya bakar, kış günlerinde ise daha gridir.Tavşanlar senede iki kez tüy değiştirir, ilkbaharda ve sonbaharda. Kuyruğu çok kısadır -10cm. altında, puftur, üstten siyah, alttan beyazdır.  Yaban tavşanı poligamdır .Çiftleşme zamanında büyük gruplarda toplanırlar ve erkekler, aralarında acımasız savaşlar verirler dişiler için .Arka ayak üzerine kalkıp biri birine patilerinle ve tırnaklarıyla vurarlar, bu çekişmelerde ağır yaralı ve ya ölü olmaz. Tavşanlar , çftleşmeden, 45-48 gün sonra doğururlar , yavrular doğar doğmaz, koşabilir, işitirler, buna karşın, evcil tavşanlar doğar doğmaz duymaz görmez, koşamaz.  Yaban tavşanı senede dört kereye kadar yavrulayabilir, bir seferde 2-3 ve ya 3-5 bazen daha da fazla yavrularlar.Yumuşak kış aylarında, çiftleşme maratonu ocak ortasında dahi başlayabilir. 

Yavrular çok dikkatlidirler.Gün boyu, içgüdüsel olarak yatarlar ve kıpırdamazlar, böylelikle yırtıcı hayvanlar onları daha zor bulabilirler.

Çabuk büyürler ve 6- aydan sonra çiftleşmeye hazırdırlar. Böylelikle bu hayvan hayatta kalabiliyor, çok düşmanı olmasına rağmen. Yaban tavşanı bu gün bütün Avrupa kıtasında bulunur, kuzeyde taa kutuplara kadar bulunur. Güneyde, Kuzey Afrikaya kadar bulunurlar.Asya Kıtasında Kazakistana kadar bulunurlar.  Tavşan akşamları aktiftir,sabaha karşı yatar ve bütün gün dinlenir.Bu gizlenmeler tavşanlar için olağandır ve onların yaşama şansını büyük ölçüde artırır.Yatağı birkaç santimetre derin olmasına rağmen, tavşan orada çok iyi gizlenir.Kedi gibi kendini bu çukura bırakır, bu (akıllının) kulakları sırtına dogru yaslıdır ve sadece tehlike anında onları diker.Bu pozisyonda ayakları altına topludur ve onu bu şekildeyken, kopoy bile kokusunu zor alır. Sırtı gri sarı ve yapraklarla güzel birleştiği için, yırtıcı kuşlardan da korunabiliyorlar Tavşan yalnız yaşar ve bölgeyi çok iyi tanır,bu bölgede birkaç tane yatak yapar ve tehlike anında ondan, onda değişir  Yağmurlu havalarda tavşanlar ormana ve ya çalılıklar arasına saklanırlar, orada kuruluğa yatarlar ve yağmurun dinmesini beklerler, ondan sonra eski yerlerine dönerler. Yaban tavşanı vejetaryandır .Onun yiyecek mönüsünde otlar, yonca ve yeni bitmiş buğday vardır.Yulafa , yere düşmüş meyvelere baylırlar.Akşamları tavşan yemek bulmak için, belirlenmiş patikaları kullanır , sabah geri dönüşte ayni yolu kullanır ama yatmadan önce birkaç var gel yapar ki, onu izleyenler olursa onu bulamasın. Yeterince taze ot bulamazsa tavşan yaprak, taze filiz ve çalılıklardan da otlayabilir.Kış aylarında ağaç kabuklarını da kemirirler, hayatta kalabilmek için. 

Tavşanın her yerde bulunduğu için onun yatacağı yeri kestirmek zor, yine de tarlada yatacağı yerler, otlu, rüzgar almayan, küçük çalılıklar, ekili bağ araları, gibi yerlerde onu bulabiliriz.  Yaban tavşanı yaban besin tablosunda neyazık ki en altta yer alıyor.Havadan onun düşmanları baykuşlar, atmacalar, doğanlar ve şahinler.Karadan ,kurtlar genelde kış aylarında karın çok olduğunda onları rahatlıkla yakalayabilirler, tilkiler, çakallar, yaban kedileri ve porsuklar. Bir yaban tavşan yavrusu eğer sağ kalır ve onu bir yırtıcı hayvan parçalamaz, bir avcı vurmaz,bir biçerdöver onu yutmaz ise bu tavşan 10 yaşına kadar yaşayabilir ama bu olasılık binde birdir .